Ο "Μπαμπούλας" των παιδικών μας χρόνων.. όταν συνεχίζει να μάς ακολουθεί !!

 Το παρόν άρθρο μου στην ουσία είναι το δεύτερο μέρος "Κρίσεις Πανικού":  

Η άγνοια της πραγματικότητας και οι ασάφειες που δημιουργούν αμφιβολίες, οδηγούν σε φοβίες που κατά την παιδική ηλικία ονομάζουμε "Μπαμπούλες".. πλάσματα της φαντασίας που ριζώνουν στο υποσυνείδητο, και μας ακολουθούν σε όλη την πορεία της ζωής μας !!

ΕΙΣΑΓΩΓΗ:
Οι πέντε βασικές αισθήσεις (όραση – ακοή – οσμή – γεύση – αφή), συμβάλουν στην αποθήκευση υλικού στην μνήμη μας. Έτσι συμβαίνει και οι αναμνήσεις μας έχουν εικόνες, ήχους, μυρωδιές, γεύσεις κ.λ.π. 

Ταυτόχρονα όμως η κάθε ανάμνηση συνδέεται και με συναισθήματα, καθώς η κάθε στιγμή που βιώνουμε, εμπλουτίζεται και με το ανάλογο συναίσθημα. Ακόμη κι αν οι μνήμες της παιδικής ηλικίας ξεθωριάσουν, ακόμη κι αν πάθουμε αμνησία.. η "Αισθητήρια Μνήμη" ανασύρει την αίσθηση που μάς διαπέρασε, ως αισθητήρια εμπειρία βιώματος, ευχάριστη ή δυσάρεστη.

Αυτή και η εξήγηση όταν έχουμε την αίσθηση "κάπου το έχω ξαναζήσει αυτό".. ή όταν πέφτουμε ξαφνικά ψυχολογικά, δίχως να είναι ξεκάθαροι οι λόγοι.   
 
     Συνεπώς αγαπημένοι μου αναγνώστες φίλοι και φίλες μου. Όταν τα βιώματα μας, τοποθετούνται σε εποχές όπου δεν έχει αναπτυχθεί ακόμη ο ειρμός των σκέψεων ώστε να υπάρχει και έλεγχος συναισθημάτων, ή εφόσον συνέβησαν κάποια γεγονότα σε εποχές που οι αναμνήσεις συνοδεύονταν με ψευδαισθήσεις .. τότε αναπόφευκτα, κουβαλάμε μέσα μας τον "Μπαμπούλα" παρελθοντικών χρόνων !! 

Αποφεύγοντας επομένως να αντιμετωπίσουμε τις "θαμμένες" μνήμες μας, προκειμένου να μην αναβιώσουμε την δυσάρεστη αίσθηση που μας προκάλεσαν, απλά συνεχίζουμε να κουβαλάμε τον "μπαμπούλα" μέσα μας. 

Ενώ αναλύοντας τα γεγονότα, προσπαθώντας παράλληλα να επιστρέψουμε στον παρελθόντα χρόνο, αφενός μπορούμε να χειριστούμε στην συνέχεια τις φοβίες μας, και αφετέρου να λυτρωθούμε από μνήμες που μάς στιγμάτισαν ως άσχημες εμπειρίες.

Δεν υπάρχει άνθρωπος δίχως τραυματικές εμπειρίες, που έχουν γίνει ο μεγαλύτερος φόβος του να μην επαναληφθούν. Δεν υπάρχει άνθρωπος που να μην έχει νιώσει τόσο άσχημα, που να ντρέπεται να το διηγηθεί. Αυτοί είναι και οι βασικότεροι λόγοι που άλλοτε γινόμαστε υπερπροστατευτικοί με τα παιδιά μας, κι άλλοτε τους επιτρέπουμε την κατάχρηση ελευθερίας που τους δίνουμε !! 

Ας το αναλύσουμε λοιπόν, ξεκινώντας αντιμετωπίζοντας τους δικούς μας "μπαμπούλες":   

Η Χειραγώγηση: 

         Αγαπημένοι μου αναγνώστες, επί της ευκαιρίας και πριν όλων, επιβάλλεται να τονίσω πως δεν υπάρχει μεγαλύτερο λάθος που κάνουν οι γονείς τα παιδιά τους, για τους όποιους δικούς τους προσωπικούς σκοπούς !!. 

Οι πιο κατανοητές περιπτώσεις, είναι να θέλουν να ακολουθήσουν τα παιδιά το επάγγελμά τους - να θέλουν να τους θέλουν πρότυπα τους - να θέλουν να έχουν τις ίδιες απόψεις κ.λ.π.

Αλλά το χειρότερο έγκλημα όλων είναι να τα χρησιμοποιούν, προκειμένου να ικανοποιηθούν. Και πιο συγκεκριμένα, βλέπουμε πως ακόμη και στην σύγχρονη εποχή μας, συνεχίζει το εξωφρενικό κοινωνικό φαινόμενο που μετά από έναν χωρισμό ή το διαζύγιο, να προσπαθεί ο ένας να εκδικηθεί τον άλλον μέσω των παιδιών τους !!. 

Αυτό συνήθως συμβαίνει από την μία απ’ τις δύο πλευρές που δηλώνει ως η πιό πικραμένη - αδικημένη (δηλαδή στην ουσία η πιό απογοητευμένη), είτε διότι είχε βολευτεί μέσα στην σχέση – είτε διότι θεωρούσε ότι η ύπαρξη των παιδιών θα κρατούσε τον άλλον δίπλα του άνευ όρων – είτε και διότι νόμιζε ότι ο άλλος θα δέχεται για πάντα την χειραγώγηση του.
 
Η Χειραγώγηση λοιπόν έχει πολλές μορφές: 

Δεν είναι απαραίτητη πάντα η σωματική κακοποίηση. Γίνεται με λεκτική ταπείνωση, με εκφοβισμό, με ψευδολογίες, με την πρόκληση ανασφαλειών από τον θύτη στο θύμα κ.ά. 

Αλλά η χειρότερη μορφή όλων είναι ο ψυχαναγκασμός, όπου συμπεριλαμβάνεται ο οίκτος που προκαλεί ο χειραγωγός για το πρόσωπο του στο έτερο ήμισυ του (στο θλυμα του), ώστε να τον συγχωρεί ξανά και ξανά. Αλλά μόλις αντιληφθεί ότι έχει εξασθενίσει η επιρροή του, τότε εφαρμόζει την ίδια τακτική και στα παιδιά τους. 

Εξαντλεί όποια μέθοδο θεωρεί αποτελεσματική, και στην τελική αποζητά τον οίκτο και απ’ τα παιδιά του .. καθώς ο οίκτος είναι συναίσθημα δυνατότερο από την αγάπη !!.     
 

Η επίδραση των λέξεων στις Αισθήσεις μας:

      Όλα τα συναισθήματα, ασφαλώς είναι προϊόν της ψυχής. Γι' αυτό όταν λέμε ως παράδειγμα ότι, «απόλαυσα ένα γεύμα» !!.. δεν σημαίνει ότι είχε απλά καλή γεύση και εμφάνιση, αλλά ταυτόχρονα βρισκόμασταν σε ευχάριστη ψυχολογική κατάσταση. Με αποτέλεσμα, όποτε θυμηθούμε αυτό το γεύμα, μας πλημμυρίζει ένα ευχάριστο νοσταλγικό συναίσθημα, ικανό να επαναφέρει στο στόμα εκείνη την αλησμόνητη γεύση. 

Βέβαια το ίδιο συμβαίνει και με τις μνήμες που μας προκάλεσαν άσχημα συναισθήματα. Δυστυχώς όμως δεν είναι δυνατόν να επιλέξουμε ποιες αναμνήσεις θέλουμε να κρατήσουμε. Το μυστικό επομένως είναι, να δούμε πίσω απ' τον κάθε εφιάλτη μας, την θετική πλευρά. 
 
Φανταστείτε τις αισθήσεις να μοιάζουν με έγχορδο όργανο, σαν μια τεράστια άρπα. Κάθε λέξη – φράση – πρόταση και αφήγηση, αγγίζει κάποιες από αυτές τις ευαίσθητες χορδές των αισθήσεων. Και ανάλογα με τους ήχους που θα ακουστούν, άλλοτε ψυχή θα γαληνέψει – θα ταξιδέψει – θα ονειρευτεί – θα πλημμυρίσει ευτυχία.. αλλά και αντιστρόφως .. άλλοτε θα αναστατωθεί – θα σκοτεινιάσει – θα βυθιστεί σε θλίψη – θα φτερουγίσει κυριολεκτικά από Τρόμο !!. 

Σας δίνω ένα απλό παράδειγμα. Ας υποθέσουμε ότι φοβόμαστε τα ποντίκια. Ακούμε να φωνάζει κάποιος δίπλα μας «ποντίκι» !!.. και πηδάμε επάνω στο τραπέζι δίχως καν’ να το έχουμε δεί !!. 

Παιδικές μνήμες, υποσυνείδητα συνδεδεμένες με λέξεις και ήχους: 

      Για να εκπαιδεύσουμε ένα κατοικίδιο ζώο (π.χ. το σκυλάκι μας), το μαθαίνουμε να ακούει στο όνομα του και σε συγκεκριμένες εντολές, οι οποίες συνήθως είναι σύντομες λέξεις. Επίσης χρησιμοποιούμε διαφορετικούς τόνους φωνής ή ήχους, βάσει των οποίων το ζωντανό αντιλαμβάνεται (διαισθάνεται) τις διαθέσεις μας – προθέσεις μας – την ψυχική μας κατάσταση. Αυτά αποτυπώνονται στην μνήμη του, και αντιδρά κάθε φορά αναλόγως.

Κάπως έτσι συμβαίνει και με τον άνθρωπο, απ’ την κοιλιά της μητέρας του ακόμη. Γι΄ αυτό άλλωστε παίζει σημαντικό ρόλο η καλή ψυχολογική κατάσταση της γυναίκας κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης της, καθώς τα συναισθήματα της μεταδίδονται στο έμβρυο. 

Αλλά και εν’ συνεχεία, κυρίως στην βρεφική και παιδική μας ηλικία, λέξεις – φράσεις – ήχοι, ριζώνουν υποσυνείδητα στον εγκέφαλο μας ως εντολές ή ενδείξεις κάποιων καταστάσεων. Αργότερα δεν θυμόμαστε τα πρώτα μας βιώματα, αλλά εκείνες οι εντυπώσεις συνεχίζουν να μας προκαλούν την ίδια αίσθηση (καλή ή κακή), η οποία νιώθουμε να μας είναι γνωστή.. δίχως να μπορούμε να εξηγήσουμε τον λόγο που άλλοτε μας γαληνεύει (όπως π.χ. το νανούρισμα), κι άλλοτε μας προκαλεί αναστάτωση – φοβίες, ή έστω κάποια ενόχληση.
 
Εάν ως παράδειγμα, δεν μας άφηναν να παίξουμε με τα χώματα, «Μήηη είναι κακά, κακό παιδί».. τότε πολύ πιθανόν σε μεγαλύτερη ηλικία να σιχαινόμαστε τις λάσπες, ή να αποφεύγουμε δραστηριότητες που θα μας λερώσουν. Ενδέχεται όμως αυτό να λειτουργήσει και αντιστρόφως. Να αδιαφορούμε δηλαδή εάν λασπωθούμε ή σκιστούν τα ρούχα μας, ως εκδήλωση αντίδρασης. Ωστόσο σε κάθε περίπτωση, ο ήχος και μόνο αυτής της “εντολής” «Μήηη».. μας ακολουθεί στην υπόλοιπη ζωή μας, δημιουργώντας μας μία απροσδιόριστη δυσαρέσκεια - αρνητική διάθεση.

Τρομακτικοί ήχοι:
 
      Όλοι γνωρίζουμε πως ο οποιοσδήποτε μη αναμενόμενος εκκωφαντικός ήχος είναι φυσικό να τρομάζει, κι όχι μόνο τον άνθρωπο. Όπως ως παράδειγμα οι δυνατές βροντές, σαν να σκίζονται οι ουρανοί, οι οποίες δημιουργούν αναστάτωση σε κάθε ζώντα οργανισμό της φύσης.
Συνεπώς αυτό που τρομάζει είναι η αιφνίδια αναστάτωση που προκαλεί ανασφάλεια, σε βαθμό να δημιουργεί ταχυπαλμία – εφίδρωση – απώλεια ελέγχου αντιδράσεων, τόσο στον άνθρωπο όσο και στα ζώα.  
 
Ο άνθρωπος βέβαια, μόλις αντιληφθεί από πού προέρχονται οι ήχοι και τους λόγους της αναστάτωσης του, ο πανικός συνήθως είναι στιγμιαίος παρότι χρειάζεται τον χρόνο του για να επανέλθει στα φυσιολογικά επίπεδα ο οργανισμός του. Ωστόσο, όταν δεν βρίσκεται σε θέση να γνωρίζει (που να αποδώσει το μη αναμενόμενο), ή δεν μπορεί να το εκλογικεύσει (όπως ως παράδειγμα ένα παιδί), τότε, ακόμη κι όταν αργότερα πάρει τις απαντήσεις του, αυτή η εμπειρία ενδέχεται να τον ακολουθεί ως τραυματική.
 
Η αναφορά μου στην βροντή ήταν ένα απλό παράδειγμα. Τα ίδια αποτελέσματα έχει οτιδήποτε μας προκαλεί με βίαιο τρόπο αναστάτωση, ειδικά όταν βρισκόμαστε στην ηρεμία μας. Είναι όπως όταν μας ξυπνούν από τον ύπνο μας ουρλιαχτά – στριγκλιές – καυγάδες – δυνατοί κρότοι. Αρκεί μόνο μία τέτοια εμπειρία, ώστε για όλο το υπόλοιπο της ζωής μας να μας προκαλούν άγχος οι οχλαγωγίες γενικότερα. Έως και αναστάτωση με όλα τα προαναφερόμενα συμπτώματα.

Σκεφτείτε λοιπόν πόσο οδυνηρά τραύματα δημιουργούνται στα παιδιά. Επομένως οι γονείς οφείλουν να λύνουν τις όποιες διαφορές τους δίχως “ακροατήριο”, όπως και να εξηγούν στα παιδιά τους (σε όποια ηλικία κι αν βρίσκονται) τους λόγους που δεν νιώθουν πλέον ευτυχισμένοι μαζί !!.
 

* * ΘΑΜΕΝΕΣ ΜΝΗΜΕΣ από βιώματα ή εμπειρίες: 

          Με απλά λόγια. Είναι γεγονός ότι μάς ακολουθούν τα βιώματα μας, παρότι με την πάροδο του χρόνου βλέπουμε με διαφορετικό μάτι τις παρελθοντικές καταστάσεις. Ωστόσο (όπως προαναφέρω), καθώς η κάθε ανάμνηση συνοδεύεται από συναισθήματα που έχουν αποτυπωθεί – φωλιάσει στο υποσυνείδητο μας, επανέρχονται στο παρόν όπως τα είχαμε "εισπράξει" κατά την εποχή εκείνη. 

Μέσα σε αυτά η αβεβαιότητα – η ανασφάλεια – ο φόβος κ.ά… που κατά την παιδική ηλικία, επειδή το μυαλό δεν είχε την ωριμότητα να οδηγηθεί σε λογικές εξηγήσεις, δημιούργησαν τρισδιάστατες εξωπραγματικές εικόνες ως αποθηκευμένες μνήμες του μυαλού. 

Αυτό οφείλεται σε ένα από τα επίπεδα της μνήμης μας που ονομάζεται Αισθητήρια Μνήμη:

Αυτή η περιοχή του εγκεφάλου συνδέει τις αναμνήσεις με τα διάφορα συναισθήματα που νιώσαμε βιώνοντας την κάθε μας στιγμή. Έτσι, εάν βρεθούμε σε μια κατάσταση που μας δημιουργεί έντονα συναισθήματα (θετικά ή αρνητικά), τα οποία έχουμε ξαναβιώσει στο παρελθόν, τότε ανασύρεται απ’ την αισθητήρια μνήμη η παρελθοντική αίσθηση.

Επιπλέον, υπάρχει περίπτωση (ως παράδειγμα), να έχουμε την αίσθηση ότι πονάμε σε κάποιο σημείο επειδή εκεί είχαμε τραυματιστεί κατά το παρελθόν - να έχουμε την αίσηση ότι έχει επανέλθει στο στόμα μας μια γεύση που συνδέεται με το παρελθόν κ.λ.π.  

Προτείνω να διαβάσετε το αναλυτικό άρθρο μου σχετικά με τις μνήμες, και ειδικότερα την Αισθητήρια Μνήμη. 
https://psychologyastrology.blogspot.com/2018/09/blog-post_15.html
 
 
* * Ο ώριμος διάλογος καλλιεργεί την Συναισθηματική Νοημοσύνη του παιδιού:
 
Το συναίσθημα διαθέτει την δική του νοημοσύνη, το λεγόμενο EQ. 

Προτείνω επίσης να διαβάσετε το σχετικό αναλυτικό άρθρο μου, ανοίγοντας τον παρακάτω σύνδεσμο:

* Διανοητική νοημοσύνη (IQ) και Συναισθηματική νοημοσύνη (EQ)*

https://mariannafordouni.blogspot.com/2021/11/iq-eq.html

  

     Και συνεχίζοντας τονίζω πως θεωρείται απαραίτητο να κάνουμε ολοκληρωμένους και ώριμους διαλόγους με το παιδί, λύνοντας του την κάθε απορία του (όσο κουραστικό κι αν είναι αυτό), και μάλιστα απ’ την προσχολική του ηλικία. Μπορούμε για τον σκοπό αυτόν να χρησιμοποιήσουμε κατανοητά παραδείγματα, παρουσιάζοντας του όμως πάντα τις καταστάσεις με την πραγματική τους όψη.

Δεν επιβάλουμε ποτέ στο παιδί να κάνει κάτι που δεν θέλει, ή αντιθέτως, δεν του απαγορεύουμε να κάνει κάτι που του αρέσει, δίχως προηγουμένως να του εξηγήσουμε τους λόγους στην πρώτη περίπτωση, όπως το ρωτήσουμε τους λόγους του στην δεύτερη περίπτωση. Έτσι, επιτρέποντας στο παιδί να εκφράσει τους λόγους του, το βάζουμε στην διαδικασία να σκεφτεί και να απαντήσει με ειλικρίνεια δίχως φόβο. Επιπλέον, καθώς αυτό του δίνει την αίσθηση ότι σεβόμαστε την γνώμη του, στην συνέχεια θα έχει την διάθεση να ακούσει και την δική μας άποψη.
 
Οι υπερβολές, όπως, «φάε το φαγητό σου για να γίνεις σαν τον σούπερμαν».. 
Οι μυθοπλασίες, όπως, «όταν μεγαλώσεις θα έρθει ένας ωραίος πρίγκιπας με άσπρο άλογο να σε πάει νυφούλα στην εκκλησία».. 
Οι ψεύτικες υποσχέσεις, όπως «εάν είσαι καλό παιδί, θα σου φέρνει ότι δώρα θέλεις ο Άγιος Βασίλης».. 
Όπως όμως και οι εκφοβισμοί, «μην βγείς έξω, γιατί θα σε φάει ο Μπαμπούλας» κ.λ.π – κ.λ.π... μέσα στην ήδη αχαλίνωτη φαντασία ενός παιδιού, άλλοτε γεννιούνται ανύπαρκτα τρομακτικά πλάσματα, και άλλοτε απατηλά όνειρα  !!.

      Εννοείται βέβαια πως όταν ωριμάσει το σκεπτικό μας (είμαστε σε θέση να διαχωρίζουμε την πραγματικότητα απ΄το φανταστικό), συνειδητοποιούμε πως όλα ήταν "παραμύθια" είτε για το καλό μας, ή για την προστασία μας. 

Ωστόσο τα συναισθήματα που συνόδευαν τα παραμύθια, μάς ακολουθούν αθέατα, μέχρι που κάποια κρίσιμη στιγμή της ζωής μας, επανέρχεται η συναισθηματική διάσταση που τους είχαμε δώσει κάποτε. Και τότε πολύ πιθανόν αυτό να μας οδηγεί στην ανάγκη να εκπληρώσουμε το ανικανοποίητο, ή να μας προκαλεί αδικαιολόγητο τρόμο. 
Όπως π.χ.. μας γίνεται εμμονή να αποκτήσουμε το τέλειο σώμα ή  υπερ_δύναμη, έστω και με τεχνητά μέσα – οι δε γυναίκες σε κάθε τους σχέση να βλέπουν τον πρίγκιπα στο άσπρο άλογο (τον μελλοντικό σύζυγο)  – ή όταν δεν έχουμε την δυνατότητα να ανταλλάξουμε δώρα στις γιορτές των Χριστουγέννων και του Νέου Έτους, νιώθουμε μια βαθιά θλίψη. Και το χειρότερο όλων βεβαίως είναι, να πανικοβαλλόμαστε εάν βρεθούμε ξαφνικά στο σκοτάδι.. καθότι ο Μπαμπούλας συνεχίζει να ζεί μέσα μας !!. 

     Τα ελάχιστα παραπάνω παραδείγματα, αποδεικνύουν ότι, τα φανταστικά σενάρια που πλάθει το μυαλό μας στην παιδική μας ηλικία, οφείλονται “στην τροφή” που μας δίνεται απ’ το γύρω περιβάλλον μας. 
 

Το Άγνωστο φέρνει τον Πανικό..  και ο Πανικός τα Σωματικά Προβλήματα: 

     Άγνωστο θεωρείται ακόμη και το αθέατο, ή το απροσδιόριστο. Και μας τρομάζει, διότι δεν γνωρίζουμε εάν εγκυμονεί κινδύνους. Ο άγνωστος κίνδυνος πανικοβάλει την ψυχή εάν το μυαλό αδυνατεί να της δώσει λογικές εξηγήσεις για να την καθησυχάσει. Και έτσι ο πανικός της ψυχής επιδρά στις λειτουργίες του οργανισμού, που συνήθως εκδηλώνονται με τα παρακάτω σωματικά συμπτώματα:
Ταχυπαλμία, τρεμούλα, εφίδρωση, αίσθημα λαχανιάσματος ή ασφυξίας, δυσφορία έως και πόνο στο στήθος ή στην κοιλιακή χώρα, αίσθημα ζάλης ή ναυτίας (τάση για εμετό), αδυναμία να ελέγξουμε τα κάτω άκρα μας, τάση για λιποθυμία κ.ά.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: Ο φόβος λοιπόν, κάνει τον λύκο να φαίνεται μεγαλύτερος !!

Αγαπημένοι μου αναγνώστες, επιτρέψτε μου να μην επεκταθώ περισσότερο, καθώς σχετικά με τις κρίσεις πανικού και την αντιμετώπιση τους - θεραπεία, έχω ήδη δημοσιεύσει αναλυτικό άρθρο μου.

~ ~ Τι είναι Κρίση Πανικού – Διαταραχή Πανικού.. και πώς αντιμετωπίζονται:

Ανοίξτε τον παρακάτω σύνδεσμο για να ενημερωθείτε, καθώς οι Ψυχοσωματικές Παθήσεις αντιμετωπίζονται και θεραπεύονται με την δική σας θέληση.
https://mariannafordouni.blogspot.com/2021/10/blog-post_16.html
 
 
 
ΜΑΡΙΑΝΝΑ
*Σύμβουλος σχέσεων - Ψυχαναλύτρια, Ψυχοερευνήτρια*