* *Ιστορικό αφιέρωμα .. πώς προέκυψε το έθιμο του Πρωταπριλιάτικου ψέματος !!

ΠΡΩΤΑΠΡΙΛΙΑ σημαίνει ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑ .. η πρώτη ημέρα της Νέας Χρονιάς !!
 

     Καλή Χρονιά αγαπημένοι μου αναγνώστες φίλοι και φίλες μου .. καθώς σύμφωνα με τους κανόνες της φύσης την 1η Απριλίου γιορτάζουμε την Πρωτοχρονιά.. κι αυτό δεν είναι πρωταπριλιάτικο ψέμα !!

Όντως, ο Απρίλης είναι ο πρώτος μήνας του Ετήσιου Ηλιακού Κύκλου - του Ηλιακού Έτους, που γιορταζόταν φυσιολογικά ως Πρωτοχρονιά έως και αιώνες μετά Χριστού. 

Ωστόσο, μετά από κάποια γεγονότα θεωρήθηκε ως ψέμα .. και όπως κάθε άλλο έθιμο που επικράτησε μέχρι και στις μέρες μας, την μέρα της Πρωταπριλιάς έχουμε γενικεύσει τα ψέματα, προσπαθώντας να ξεγελάσουμε τους άλλους !!  

Ας τα πάρουμε όμως τα πράγματα απ΄ την αρχή:

ΣΥΝΟΠΤΙΚΑ:

    Με την Εαρινή Ισημερία μπαίνουμε στην εποχή της Άνοιξης, που σημαίνει η πρώτη εποχή της έναρξης του νέου Ηλιακού Έτους. Η φύση έχει τους δικούς της κανόνες, παρότι εμείς έχουμε μετατοπίσει τις εποχές και τις ημερομηνίες, όπως και τον εορτασμό της πρώτης ημέρας του νέου έτους παγκοσμίως την 1^η Ιανουαρίου.

Και συγκεκριμένα συνοπτικά, το 1.582 μ.Χ. ο Πάπας Γρηγόριος ο 13^ος, διέταξε την αλλαγή του ημερολογίου, δηλαδή την καθιέρωση του Γρηγοριανού ημερολογίου (το σημερινό παγκόσμιο), και η έναρξη του νέου έτους να μεταφερθεί την 1^η Ιανουαρίου. Στην Ελλάδα έγινε αποδεκτό μόλις το 1923. 

Φυσιολογικά όμως, και σύμφωνα με την ροή του Ηλιακού μας Συστήματος, η Άνοιξη είναι η πρώτη εποχή του Ηλιακού Κύκλου ο οποίος ολοκληρώνεται με τον Μάρτιο, τον τελευταίο μήνα της Χειμερινής εποχής .. παρότι σύμφωνα με το νεότερο παγκόσμιο ημερολόγιο που ακολουθούμε, ο Μάρτιος θα ανήκει στο επόμενο έτος.  

Επομένως, είναι κατανοητός και ο λόγος που και η έναρξη του Ζωδιακού Κύκλου αρχίζει με τον Κριό, και βεβαίως δεν είναι τυχαίο που ο πρώτος Ζωδιακός Αστερισμός ονομάστηκε Κριός.

Δεν θα επεκταθώ όμως περισσότερο, καθώς έχουν προηγηθεί δημοσιεύσεις αναλυτικών άρθρων μου σχετικά με τα προαναφερόμενα. Στο παρόν άρθρο μου εστιάζω στα ιστορικά γεγονότα όπου η πρώτη Απριλίου καταργήθηκε ως ημέρα Πρωτοχρονιάς, και όσα ακολούθησαν, που οδήγησαν στο έθιμο του πρωταπριλιάτικου ψέματος:
 

Το ιστορικό, όσο γίνεται πιο περιληπτικά:

       Θεωρείται φυσικό που ο άνθρωπος από τα βάθη των αιώνων εμπνεύστηκε διάφορους τρόπους για να μετράει τον χρόνο. Και παρότι ο κάθε λαός ακολουθούσε κάποιο δικό του ημερολόγιο, ωστόσο οι λαοί στο Βόρειο Ημισφαίριο, γιόρταζαν με ιδιαίτερες τιμές την Εαρινή Ισημερία (ίσες ώρες μέρας και νύχτας), καθότι σηματοδοτεί την έναρξη της Άνοιξης, την Αναγέννηση της Φύσης.. και κατ' επέκταση την αρχή ενός νέου κύκλου ζωής, καθώς ο Ήλιος ξεκινάει τον νέο ετήσιο κύκλο του.

Επομένως ήταν και είναι και απολύτως λογικό και φυσιολογικό, η αλλαγή του χρόνου να πραγματοποιείται σε εποχή που η θέση του Ήλιου σηματοδοτεί την μετάβαση απ΄ το τέλος σε μια νέα αρχή, μεταφορικά και κυριολεκτικά. 

      Κατά τις αρχαιότερες εποχές, ενώ οι Έλληνες μελετητές θεωρούσαν σημαντικές τις αλλαγές των εποχών σύμφωνα με την θέση της Γής απέναντι στον Ήλιο.. άλλο τόσο σημαντικές όμως, θεωρούσε ο κάθε λαός τις εμφανίσεις της Πανσελήνου, σύμφωνα με τις οποίες μετρούσαν τους μήνες του έτους.  

Η Εαρινή Ισημερία σήμαινε (και σημαίνει) έναρξη νέου Ετήσιου Κύκλου, ωστόσο οι εορτασμοί αποκορυφώνονταν με την πρώτη Πανσέληνο μετά την Εαρινή Ισημερία, που για πολλούς λαούς σήμαινε την έναρξη του Νέου Έτους.   

Ωστόσο, καθώς ο κάθε λαός ακολουθούσε παράλληλα και το δικό του ημερολόγιο, αυτό δημιουργούσε προβλήματα, ειδικότερα κατά τις εποχές που οι λαοί βρίσκονταν υπό την διοίκηση κατοχή ξένων λαών – κατακτητών. Όπως ως παράδειγμα, κατά την εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου. 

Η Αλεξάνδρεια όμως και μετά την εποχή του Μ. Αλεξάνδρου, συνέχιζε να είναι το κέντρο όλων των επιστημονικών ερευνών και των αντίστοιχων σχολών, και μάλιστα η Αστρονομία ανθούσε. 

Έτσι, ο Μέτωνας (Έλληνας Αθηναίος, αστρονόμος, γεωμέτρης και μηχανικός) το 432 π.Χ. εισήγαγε το Σεληνιακό Αττικό Ημερολόγιο - Σεληνιακό Έτος.

      Σύμφωνα με αυτό, οι πρώτοι αστρολόγοι θεωρούσαν ότι οι εναλλαγές από Ζωδιακό Αστερισμό σε Αστερισμό συμβαδίζουν με την εμφάνιση της Πανσελήνου, και έτσι οι Ζωδιακοί Αστερισμοί ακολουθούσαν το Σεληνιακό Έτος. 

Όμως, σύμφωνα με την θεωρία του Σεληνιακού έτους, η ποσότητα των ημερών δεν ήταν σταθερές από μήνα σε μήνα και από έτος σε έτος. Δεν συμβαδίζανε με τον ετήσιο Ηλιακό κύκλο. 

Οπότε, ο Μέτωνας προσδιόρισε τις ημερομηνίες των Ισημεριών και τα Ηλιοστάσια, και μάλιστα ο ακριβής προσδιορισμός του Θερινού Ηλιοστασίου (η μεγαλύτερη ημέρα του χρόνου σύμφωνα με την απόσταση της Γής από τον Ήλιο), ήταν σημαντικός προσδιορισμός για τους αρχαίους Αθηναίους, διότι η πρώτη Σελήνη μετά το θερινό ηλιοστάσιο, όριζε την αρχή του νέου εξαμήνου.

Μάλιστα, παρότι το προαναφερόμενο ημερολόγιο (κύκλος του Μέτωνα) παρουσίαζε ένα μικρό σφάλμα, βάση αυτού πολύ αργότερα μ.Χ. σχηματίσθηκε από τους Αλεξανδρινούς αστρονόμους ο πίνακας των Πανσελήνων του Πάσχα.

Δηλαδή των Πανσελήνων μετά την 21η Μαρτίου του Ιουλιανού ημερολογίου, καθώς η πρώτη Πανσέληνος μετά την Εαρινή Ισημερία, είναι η τελευταία που έλαβε χώρα πριν τον Μαρτυρικό Θάνατο Του Ιησού Χριστού.

 

      Η ιστορία ως τα παραπάνω παρουσιάζει βέβαια αρκετά κενά, ωστόσο βλέπουμε ότι κατά την εποχή της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, οι Ρωμαίοι να ακολουθούν ιδέες του Μ. Αλεξάνδρου και έτσι καθιέρωσαν το Ηλιακό Ημερολόγιο που ήταν πολύ πιο ακριβές. 

Αυτό έγινε με την βοήθεια του Έλληνα αστρονόμου Σωσιγένη από την Αλεξάνδρεια, το οποίο εν καιρό επιβλήθηκε σε όλες τις χώρες που ήταν υπό την κατοχή των Ρωμαίων, και όχι μόνο, καθιερώθηκε αργότερα απ' όλον τον δυτικό πολιτισμό. Οι ημερομηνίες των εναλλαγών των μηνών ακολουθούσαν τον Ηλιακό Κύκλο, δίχως να συμπίπτουν πάντα με την Πανσέληνο. 

Ονομάστηκε Ιουλιανό ημερολόγιο, καθώς το 44 π.Χ. το είχε θεσπίσει ο Ιούλιος Καίσαρας, το οποίο επικράτησε έως το Γρηγοριανό, το οποίο συνεχίζουμε να ακολουθούμε ως παγκόσμιο ημερολόγιο. 

Ούτε όμως το Ιουλιανό ημερολόγιο ήταν ικανοποιητικό, και το λάθος του συσσωρευόταν κάθε χρόνο. Με αποτέλεσμα η Εαρινή Ισημερία μετατοπιζόταν όλο και ενωρίτερα. 

Έτσι, ενώ την εποχή του Χριστού η Εαρινή Ισημερία σημειώθηκε στις 23 Μαρτίου.. μετά Χριστού το 325, συνέβη στις 21 Μαρτίου. Γεγονός που δημιουργούσε προβλήματα στον ακριβή καθορισμό του εορτασμού του Χριστιανικού Πάσχα.

Επομένως, την λύση στο πρόβλημα της ημερομηνίας του εορτασμού της Ανάστασης Του Χριστού, το έδωσε το 325 μ.Χ. η Α’ Οικουμενική σύνοδος που έγινε στην Νίκαια της Βιθυνίας, όπου και καθορίστηκαν τα εξής:

<< Το Χριστιανικό Πάσχα πρέπει να εορτάζεται την πρώτη Κυριακή μετά την Πανσέληνο που θα εμφανιστεί μετά την Εαρινή Ισημερία. Σε περίπτωση που η Πανσέληνος πραγματοποιηθεί ημέρα Κυριακή, τότε το Χριστιανικό Πάσχα θα εορταστεί την επόμενη Κυριακή >>.

Ωστόσο, έως το 1582 μ.Χ. ο εορτασμός της αλλαγής του χρόνου εξακολουθούσε να αρχίζει με την Εαρινή Ισημερία, κι όταν κορυφώνονταν οι εορταστικές εκδηλώσεις, την 1^η Απριλίου εορτάζονταν η μετάβαση στο Νέο Έτος. Η Πρωτοχρονιά δηλαδή. 

    Ωστόσο και πάλι, σύμφωνα με το Ιουλιανό ημερολόγιο, το 1.582 μ.Χ. ο εορτασμός του Χριστιανικού Πάσχα θα έπρεπε να οριστεί στις 10 Μαρτίου. Και τότε η Παπική Εκκλησία χαρακτήρισε τα έθιμα των εκδηλώσεων της Εαρινής Ισημερίας ειδωλολατρικά. 

Και στο σημείο αυτό όμως, οφείλω να συμπληρώσω ότι ο μήνας Ιανουάριος πήρε το όνομα του από τον Ρωμαίο μυθικό θεό τον Ιανό, ο οποίος είχε δύο πρόσωπα. Το ένα κοιτούσε πίσω στο παρελθόν – και το άλλο μπροστά στο μέλλον. Συνεπώς, για ποιά ειδωλολατρικά έθιμα μιλάμε ?!. 

Έτσι, το 1.582 μ.Χ ο Πάπας Γρηγόριος ο 13^ος  διέταξε την αλλαγή του ημερολογίου, δηλαδή την καθιέρωση του Γρηγοριανού ημερολογίου (το σημερινό), και η έναρξη του νέου έτους να μεταφερθεί την 1^η Ιανουαρίου.

Βέβαια ο Πάπας Γρηγόριος ακολούθησε τις αποφάσεις της Συνόδου του Τρέντο (που είχε προηγηθεί), αλλά οι μη Καθολικές χώρες αρνιόνταν να δεχτούν την εντολή του (με παπική βούλα), για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα. Και μάλιστα η δε Ελλάδα, η οποία άλλωστε ήταν υπό τον ζυγό της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, αντικατέστησε το Ιουλιανό με το Γρηγοριανό ημερολόγιο μόλις το 1923. 

* * Πώς ξεκίνησε το έθιμο του Πρωταπριλιάτικου ψέματος:      

      Παρότι η Παπική Εκκλησία ασκούσε μεγάλη επιρροή στους βασιλείς και διοικητικά στελέχη, οι χωρικοί όμως και οι μικροαστοί σε όλη σχεδόν την Ευρώπη και ειδικότερα στην Γαλλία, αρνούνταν να συμμορφωθούν με την αλλαγή του χρόνου στις 1 Ιανουαρίου, και να απαρνηθούν τις συνήθειες τους. Συνέχισαν λοιπόν τους εορτασμούς, με αποτέλεσμα (οι νομοταγείς) να τους αποκαλούν ταραξίες και ψεύτες, να τους κοροϊδεύουν και να τους κάνουν διάφορες φάρσες. 
Όπως ως παράδειγμα, την ημέρα της πρωτοχρονιάς (1^η Απριλίου), τους έστελναν ψεύτικες εορταστικές προσκλήσεις, τους γελοιοποιούσαν διασκεδάζοντας μαζί τους κ.ά.  

Το έθιμο του πρωταπριλιάτικου ψέματος (να προσπαθεί κάποιος να ξεγελάσει τον άλλον), λέγεται ότι ξεκίνησε από την Γαλλία. Εξαπλώθηκε σε όλη την Ευρώπη και ταξίδεψε έως την Αμερική. Άλλωστε οι πρώτοι θαλασσοπόροι του 15^ου – 16^ου αιώνα μ.Χ. μετέφεραν στις νέες Ηπείρους πολλά στοιχεία του Ευρωπαϊκού πολιτισμού, και κυρίως του Αρχαιοελληνικού. Κατά έναν περίεργο λόγο το έθιμο του πρωταπριλιάτικου ψέματος – εξαπάτησης, συνεχίζεται για αιώνες τώρα ακάθεκτο, ίσως επειδή είναι η μόνη ημέρα που η φάρσα – το ψέμα – η εξαπάτηση, θεωρείται μη επιλήψιμη. Μάλιστα γίνεται ανταγωνισμός, ποιος θα καταφέρει να παραπλανήσει – να ξεγελάσει τους περισσότερους !!. 

** Και τέλος, αξίζει να σημειωθεί:

    
    Προηγουμένως όμως στο 140 μ.Χ. είχε αναγνωριστεί από τον Πτολεμαίο (Αστρονόμος, Μαθηματικός και Γεωγράφος), ότι η ημέρα της Εαρινής Ισημερίας συνέπιπτε με την μετάβαση του Ήλιου απ' τους Ιχθείς στον Κριό. Δηλαδή ο Ήλιος μπαίνει στον πρώτο Ζωδιακό Αστερισμό του κύκλου εκείνη την ημέρα, όπου παραμένει για έναν ολόκληρο μήνα, όπως και σε κάθε επόμενο Αστερισμό στην συνέχεια. 

Έκτοτε οι Ζωδιακοί Αστερισμοί έχουν περιοριστεί στους 12 (όσοι οι μήνες του Ηλιακού χρόνου), και καθώς πολύ σωστά υποστήριξε ο Πτολεμαίος, ο Κριός είναι ένας από τους 88 επίσημους Αστερισμούς που το 1922 θέσπισε η Διεθνής Αστρονομική Ένωση. 

* * Ιστορικό αφιέρωμα στον Ζωδιακό Αστερισμό του Κριού ~ και οι επιρροές του ως εκπρόσωπος του Απριλίου:

       Ο Ετήσιος Κύκλος αρχίζει με τον Κριό, του οποίου τα κύρια χαρακτηριστικά μεταδίδονται σε όλους τους υπόλοιπους του Ζωδιακού Κύκλου, μέσα στον δικό του μήνα τον Απρίλιο. 

Είναι ο Αστερισμός που συμβάλει στην πυροδότηση της θέλησης μας στο να γυρίσουμε σελίδα – στο άνοιγμα ενός νέου δρόμου στην ζωή μας !!

 

     Προφανώς ο Κριός θεωρήθηκε ο Αστερισμός που εκπροσωπεί αυτήν την εποχή, καθώς με την θυσία των κριαριών προς τιμή της μάνας Γής (την σφαγή τους δηλαδή), εορταζόταν η έναρξη του νέου έτους. Και συγκεκριμένα, κατά τον εορτασμό της πρωτοχρονιάς (όπως προαναφέρω), το έθιμο μεταξύ των άλλων απαιτούσε να σφάζονται κριάρια ή εναλλακτικά και αρνιά. Τούτο διότι οι άνθρωποι πίστευαν ότι με αυτόν τον τρόπο εκδηλώνουν τις ευχαριστίες τους στην μητέρα Γή (Γαία), η οποία προσφέρει τα αγαθά της για την επιβίωση του ανθρώπινου είδους, και των ζώων που εξυπηρετούν τις ανάγκες του. 

Επομένως, το ίδιο έθιμο της σφαγής των κριαριών ή αρνιών, έχει μείνει ανεξίτηλο στον χρόνο. Γι΄ αυτό άλλωστε εορτάζουμε την Ανάσταση Του με τον ίδιο τρόπο, ακόμη και στις μέρες μας !!.

* * Προτείνω:

Έχω ήδη δημοσιεύσει αναλυτικό αφιέρωμα μου στον μήνα Απρίλιο και στον Αστερισμό που τον εκπροσωπεί, τον Κριό. 

Ανοίξτε όμως τον παρακάτω σύνδεσμο για να το διαβάσετε, καθώς προέρχεται από το παράλληλο Blog μου - Πτυχές Ψυχής και Αστρολογία:
https://psychologyastrology.blogspot.com/2018/03/blog-post_19.html

Διαβάστε επίσης το σχετικό άρθρο μου *Εαρινή Ισημερία ~ έναρξη ενός νέου κύκλου ζωής* .. το οποίο επίσης προέρχεται από το παράλληλο Blog μου - Πτυχές Ψυχής και Αστρολογία:
https://psychologyastrology.blogspot.com/2018/03/blog-post_21.html

ΜΑΡΙΑΝΝΑ
*Σύμβουλος σχέσεων - Ψυχαναλύτρια, Ψυχοερευνήτρια*